Category Archives: memoir

Imposing Landmark

20 October 2020

2 Comments

For about 10 years of my life I was looking at this imposing mountain everyday as a source of motivation. Except that this landmark was on a poster, plastered with a clear tape at the cement wall of my room in Sampaloc, Manila. But that was many many years ago. Today, I am staring at it from its bottom, and it is surreal.

When I was in high school and was still living in the Philippines, I placed posters in my room, not much for decoration but more for inspiration. They are not pictures of famous movie stars or sports personalities. Instead, my posters are photos of beautiful nature landscapes with motivational messages in them.

One poster is a photo of a hang glider sailing in the vastness of the Grand Canyon. In that poster are these words: “You are only limited by the boundaries of your mind.” I had the chance to visit the Grand Canyon a few years ago, which in itself was a fulfillment of a dream (see previous post/link here).

Now, I am standing underneath another monumental landmark that was also in one of my posters. It took me all these years to finally visit it close and personal. What I am referring to is the Devils Tower.

This elevation is a butte, composed of igneous rock, that towers over the plain in Crook County Wyoming. It rises 1267 feet above the surrounding grassland. One of its most striking feature is that it has columnar striations, as if a giant bear clawed on it. This site is considered sacred to some tribes of Native Americans.

The name Devil’s Tower originated in 1875 during an expedition led by Colonel Richard Irving Dodge, when his interpreter reportedly misinterpreted a native name to mean “Bad God’s Tower.” When registering the name, the apostrophe was dropped from the “Devil’s,” so it became officially known as the “Devils Tower.”

On my poster, written underneath this rock mountain are these words: “Faith moves mountains.”

During the times of my life when my dreams seems to be getting out of my reach, this landmark with it’s message kept my hope and faith alive. For faith really moves mountains.

I was only entering medical school when my father died. He was barely 50 years old. He was the sole bread winner of our family and I thought I had to stop my studies for there was no way we could afford it then. Not too long after that our family experienced another big blow. We lost whatever little we have, including our good name. The problem was too sensitive, that I am not going to divulge it here. Yet, I kept my sight on my ambitions and clung to my faith in God, for there is no mountain big enough that the devil can throw in our path that our God cannot move.

The rest is now history, and I have gone farther than what I could even dream of.

Today is cold and blustery. The gusting winds are strong enough to blow away my thoughts. Perhaps not a perfect day to tour this national natural landmark. But still a perfect time, which is about 30 years in the making to finally see this geologic wonder. It was actually my wife who urged us to take a long drive to visit it after she heard my inspirational message that I recently gave to my aunt’s virtual church service in California (see previous post/link here). As I have not been to this place in real life, so the time has come to see it.

And as the wind is blowing wildly, I’m waiting here for this mountain to move.

(*photos taken with an iPhone)

In Memoriam: Ang Tandang at si Uncle Tom

20 September 2020

1 Comment

I am re-posting an entry I wrote not too long ago, in memory of my American uncle who passed away yesterday.

**********

Ako ay may tiyuhin na Amerikano. Siya si Uncle Tom.

Tatlong dekada na ang nakalipas nang isa sa aking mga tiyahin ay nagka-penpal ng isang Amerikano. Uso pa noon ang ballpen, magsulat sa papel, at maghulog ng sulat. Matagal-tagal din silang nagkasulatan, at dumating sa yugto na gusto nilang magkita. Wala pang Facebook at FaceTime noon, kaya’t nag-planong lumipad papuntang Pilipinas ang Amerikanong penpal ng aking tiyahin.

Dahil kami ay may bahay naman sa Maynila, at para na rin tuluyang makaliskisan, este makilatis pala ang ibig kong sabihin, ang kanyang penpal, kaya pinakiusap ng aking tita na sa bahay na namin tumuloy ang Amerikano.

Itanggi man natin o hindi, marami pa rin sa atin ang nagnanais na makakilala ng isang banyaga, at mapangasawa ito. Dahil sa isip natin ito ang ating magiging pasaporte para lumisan ng bansa. At kung tayo ay medyo tag-hirap, ito ang ating pagkakataong umunlad at makaahon sa buhay. Darating kaya ang panahon na ang mga Pilipino ay hindi na mangangarap na umalis ng bansa?

Kaya nang dadalaw na ang Amerikano, hindi kami magkandaugaga sa aming paghahanda sa kanyang pagdating. Para kaming naghanda sa isang official state visit, gaya nang dumalaw si President Trump sa Pilipinas. Kulang na lang ay umarkila kami ng banda ng mga musikero at magpa-piyesta sa aming kalye sa pagsalubong sa kanya.

Lumuwas pa ng Maynila ang aming lola mula sa probinsiya at nagdala ito ng mga buhay na manok, para raw ipanghanda sa Amerikano naming bisita. Siyempre, mas masarap pa rin daw ang lasa ng native at free-range na manok. Organic pa at siguradong hindi sinaksakan ng growth hormone at antibiotic.

Isa naman sa aking tiyuhin ang sumundo mula sa airport. Hindi na ako sumama dahil puno na ang sasakyan at baka wala pang maupuan ang aming bisita. Pagkasundo sa airport, ay sa bahay na namin sa Sampaloc Manila tumuloy ang Amerikano.

Sa aking silid pinatulog ang bisita. Malaking tao pala itong Amerikano. Hindi ko alam kung paano siya nagkasya o kung naging kumportable siya sa aking munting katre. Aaminin ko medyo masikip ang aking silid, pang-Petite (Palito?) size lang ito at hindi pang-Jumbo size. Hindi ko rin alam kung naglagkit sa init ang aming bisita, dahil wala naman kaming air conditioner. Pero may bintana naman at bentilador ang aking kuwarto.

Kahit payak ang aming bahay at masikip ang aking kuwarto, ay siguro naman ay lumutang pa rin ang aming pagiging hospitable sa aming panauhin. Kung tutuusin hindi lang ang Amerikanong penpal ng tiyahin ko ang banyagang natulog sa aking munting silid. Minsan ay nagkabisita kami ng galing Papua New Guinea na tumuloy din sa aking kuwarto. Marami ring kaming mga bisitang lokal ang nanuluyan dito. Kaya puti, itim, o kayumanggi – walang kinikilingan ang aking silid.

Balikan natin ang mga manok na dala ng aking lola. Isa dito ay puting tandang, pero hindi ito pang-sabong. Dahil hindi lahat ng manok ay ihahain kaagad, kaya’t ang iba ay hinayaan munang buhay. Kasama dito ang tandang na itinali sa veranda ng aming bahay.

Unang gabi ng aming bisita, maaring pagod na pagod sa biyahe ang Amerikano, at may jet-lag pa, kaya hahayaan lang sana namin siyang matulog kahit tanghaliin pa siya ng gising. Subalit may ibang balak ang puting tandang.

Photo by Leonardo Jarro on Pexels.com

Bago pa magbukang liwayway o maaninag ang liwanag ng umaga, at bago pa magsipag-byahe ang mga traysikel ay simula nang tumilaok ang puting tandang. Walang patid at masigabo sa pagtilaok ang pesteng manok. Pumwesto pa ito malapit sa bintana ng aking kuwarto.

Hindi nagtagal ay nagising ang aming bisitang Amerikano. Galit at mainit ang ulo nito. Masama ang pagkakagising. Sino nga bang hindi mauunsiyame kung mabulabog ka sa iyong mahimbing na pagkakatulog.

Paglabas niya sa kuwarto, ay ako ang kanyang nasalubong. Sabi niya sa akin: “Where is that #&*@^! rooster, I’ll wring it’s neck!”

Sa halip na sa ilang araw pa sana kakatayin ang pobreng tandang, noong araw rin na iyon, naging tangahalian na namin ito. Nahimasmasan naman ang init ng ulo at natuwa pa ang aming panauhing pandangal, nang matikman niya ang masarap na luto na inihain namin sa kanya. Tinolang manok!

Nang malaon na ay nagkaigihan naman ang aking tita at ang kanyang penpal. Sila ay nagkataluyang magpakasal, at siya ay naging aking Uncle Tom. Hindi na nagtagal pa ay nakalipad na rin ang aking tita papuntang Amerika.

Maaring sabihin na dahil kay Uncle Tom, ay naging masuwerte ang aking tiyahin dahil siya’y nakarating ng Estados Unidos. Kahit man ako ay nabiyayaan din, dahil ang tiyahin kong ito ang isa sa tumulong sa akin sa pinansiyal nang ako’y nag-a-apply na papuntang Amerika para sa aking Medical Residency Training. Dahil sa ako’y natanggap sa isang academic hospital para mag-training, ito naman ang naging daan para ako’y makapangibang-bayan.

Noong nakaraang Pasko, maliban sa aking pagtawag sa mga kamag-anak sa Pilipinas, ay tinawagan ko rin ang aking tiyahing ito na naninirahan na sa California. Siya ang pinakamalapit kong kamag-anak dito sa Amerika. Ang California ay mahigit na tatlong oras na biyahe sa eroplano o dalawang araw na drive mula sa amin dito sa Iowa.

Sa pag-uusap namin ng aking tita ay nabanggit niya na medyo lumulubha na raw ang kalagayan ni Uncle Tom at nagiging makakalimutin na rin ito. Sa katunayan, may mga ilang taon nang may sakit si Uncle Tom. Salamat na lang kay tita na tunay na nagmamahal sa kanya, at hindi niya ito pinababayaan. Isa pa, dahil nurse ang aking tiyahin, naaalagaang lubos si Uncle Tom.

Sa aking tingin at palagay, kung naging masuwerte ang aking tiyahin, mas naging masuwerte si Uncle Tom dahil nakilala niya ang aking tita at ang aming pamilya. At hindi lang ito dahil sa nakakain siya ng tinolang manok.

**********

Post Note: Huwag naman sana niyang pagdisketahan ang tandang ni San Pedro. Good night Uncle Tom, see you in the glorious morning.

Field of Dreams

17 September 2020

2 Comments

A couple of nights ago I watched a rerun of the 1989 film “Field of Dreams” on television. My daughter watched it with me too. It’s been quite a while since I saw that movie. In fact the last time I watched it was when I was still in the Philippines. I had no clue at that time that one day this film would parallel my life story.

As you all probably know it, that movie was filmed in Iowa. It’s about a farmer who turned part of his cornfields plot into a baseball field. Many of his friends and family thought he was going insane converting a profitable agricultural land into a playing field that nobody would come to as it was in the middle of nowhere. Then to his surprise, famous dead baseball players came to play on his field.

MLB Confirms Field of Dreams Game Pushed to 2021 – KCHA News
scene from the movie Field of Dreams

The site where it was filmed which is in Dyersville, Iowa, was preserved just like it was in that movie and it remains a popular tourist attraction to this day.

The film starred Kevin Costner, Earl James Jones, Ray Liotta, and Burt Lancaster in his final film role. It was interesting that both then-teenagers Matt Damon and Ben Affleck, were extras in one of the scene at Fenway baseball stadium.

The movie featured Iowa cornfields and baseball but I believe it is more than that. Honestly, when I first watched it years ago when I was still a smog-inhaling, jeepney-riding inhabitant of Manila, I did not really dig it. However, after living in the US for more than 25 years now and understanding more the American way of living including baseball which is ingrained to this culture, I have a better appreciation of the film.

The movie though has a lot of symbolism that went beyond baseball. I believe one of the takeaway from the film is about pursuing your passion and your dreams even though how unreasonable it may seems to other people that they might think you are losing your mind. And this to me, took a somewhat personal connection.

One of the iconic scenes of the movie is when Ray, the main character who built the baseball field, and who had regrets that he did not spend much time playing baseball with his father who played for the Minor League, saw a younger version of his departed father, John, who came to play baseball on his field. The scene had these lines:

John Kinsella: “Is this heaven?”

Ray Kinsella: “It’s Iowa.”

John Kinsella: “Iowa? I could have sworn this is heaven.”

Ray Kinsella: “Is there a heaven?”

John Kinsella: “Oh yeah. It’s a place where dreams come true.”

Ray looked around at his field and at his home nearby where he saw his wife and his daughter happily playing at the porch, finally answered back:

Ray Kinsella: “Maybe this is heaven.”

When we moved here to Iowa, after residing in America for 10 years, and living in New Jersey, New York City, California and Florida, some thought we were making a wrong decision. Why move to an “obscure” land of cornfields? We were asked questions that went like this:

Iowa? Where is Iowa? Why Iowa? Are you thinking right?

But after living here for 16 years and counting, and having my dreams come into fruition here, maybe this is really heaven.

photo taken at Selfie Museum in Des Moines, Iowa

Leksiyong Pang-Grade Two

6 September 2020

Leave a comment

Balik-eskwela na naman ang mga bata. Pero marami sa mga schools sa ngayon ay virtual class ang meeting dulot ng COVID-19 pandemic. At dahil po pasukan na naman, ay minarapat ko na muling sariwain ang mga leksiyong natutunan ko noong ako’y nasa mababang paaralan pa.

(Related previous posts Kwentong Kindergarten and Leksiyong Pang-Grade One.)

Photo by Skitterphoto on Pexels.com

Ako ay inilipat sa mas malaking paaralan nang ako’y mag-grade 2. Hindi tulad ng paaralan ko sa Kindergarten na nilalakad ko lang mula sa aming bahay, at ang eskwelahan ko ng Grade 1 na isang tricycle lang ang layo, ang bagong school na pinasukan ko noong grade 2 ay malaki ang inilayo nito: 2 sakay ng jeepney at 1 sakay ng tricycle. Lumipat ako doon dahil sa ito ay academy – elementary hanggang high school.

Bagong paaralan. Bagong lugar. Bagong uniporme. Bagong lunchbox. Bagong classroom. Bagong teacher. Bagong mga classmates. Bagong hamon.

Sa Grade 2, ako at iilan lang estudyante ang bagong lipat. Halos lahat ng mga classmates ko ay magkakakilala na dahil doon silang lahat nag-Grade 1. Buti pa sa Kindergarten o sa Grade 1, lahat kami ay bago. Sa Grade 2, ako lang ang bagong salta. Kumbaga ako’y “new kid in town.”

Hindi ko sasabihin na naging madali ang naging transisyon ko sa bagong paaralan. Pero alam kong kailangan itong mangyari. Kaya ang isa sa leksiyon na aking natutunan noong grade 2 ay ito:

Huwag matakot sa pagbabago. Dahil sa pagbabago tayo ay natututo at lumalago.

Sapagkat ako nga’y bago at wala pang kakilala, pag-recess na ay nasa isang sulok lang ako. Mahiyain ako at hindi naman ako ipinanganak na parang pulitiko na maboka at magaling makipagkaibigan. Buti na lang at may dalawang mag-pinsan na bagong salta ring katulad ko. Kinaibigan nila ako, o siguro naawa sila sa akin dahil mukha akong basang sisiw.

Mula noon kapag lunch break na, kahit may bitbit akong baon dahil nga malayo ang bahay namin, ay sumasama ako sa mag-pinsan kong kaeskwela, at doon sa bahay nila ako kumakain ng tanghalian. Kung alam lang ng nanay ko na kung saan-saang kalye at eskinita ng Pasay ako sumusuot at naglalakad ay siguradong mag-aalala ito. Nariyan ang mga maton at siga sa daan na aming nasasalubong. Mayroon din mga lasing at adik. Sa awa ng Diyos, wala namang nangyari sa akin.

Naging kaibigan ko ang mag-pinsan na ito, at mga ilang buwan din akong kaladkarin sa bahay nila. Nakatulong din na naging “in” ang aking bagong kaibigan dahil magaling siya sa sipa at pinakamabilis siyang tumakbo, kaya naman kahit sabit lang ako ay isinasali na rin ako pag-naglalaro na. Hindi na ako basang sisiw.

Isa pang leksiyong aking natutunan noong ako’y Grade 2:

Ang mga taong may kaparehas mong hamon sa buhay ang makakaunawa at makakatulong sa iyo. Ang mahirap na sitwasyon ang makakapagbuklod sa inyo.

Mga ilang taon ko rin naging kaibigan ang mag-pinsan na ito. Ngunit isang araw, lumipat na sila ng paaralan. Tunay na ikinalungkot ko iyon. Hindi man lang ako nakapagpaalam sa kanila. Salamat na lang at marami na akong mga kaibigan pa nang sila’y nawala.

Dahil ako ay baguhan nga, may isang bata rin ang nag-bully sa akin noong ako’y nasa Grade 2. Sabi niya isusumbong daw niya ako sa aming teacher kesyo hindi healthy ang aking baon at hindi raw ito ‘kosher.’ Isusumbong niya ako dahil may kulang daw sa aking uniporme. Isusumbong daw niya ako dahil hindi ako naggupit ng kuko. Isusumbong daw niya ako dahil masyado akong guwapo. At iba’t-iba pang walang katotohanang akusasyon, maliban sa huling paratang.

Tinanong ko ang aking nanay, at sabi niya baka raw inggit lang ang aking kaklaseng ito. O marahil nagugutom lang ito, kaya’t i-share ko na lang daw ang baon ko. Kaya nang sumunod na isusumbong na naman daw niya ako sa teacher, ay binigyan ko na lang siya ng kalahati ng sandwich ko. Masaya naman niyang tinanggap ang inalok kong pagkain. Mula noon, hindi na niya ako ginambala. Gutom nga lang pala.

Kaya isa pa sa leksiyong aking natutunan:

Sikaping intindihin ang gumagawa ng hindi mabuti sa iyo. At kung kaya mong gawin ay gantihan na lang ito ng mabuti.

Marami akong naging paboritong laro noong ako’y Grade 2. Tulad ng agawan base (also known as prisoner’s base), habulan, sipa, at jolens. Hindi naman sa pagyayabang, ay naging mahusay ako at kinilalang hustler sa sipa at asintado sa jolens.

Isang araw, matiwasay kaming naglalaro ng jolens. Ngunit may isang kaeskwela na nang-gugulo habang kami ay naglalaro. Tinitira niya ang aking jolens kahit hindi naman siya kasali. Sinabihan namin na tumigil na siya, ngunit tengang kawali lang siya. Napuno ako, kaya’t dinampot ko ang jolen niya at ibinalibag ito sa pader. Nag-arboroto siya at sinugod niya ako. Hindi ko siya inurungan. Nauwi ito sa suntukan.

Salamat na lang at maraming nakakatandang bata ang umawat sa amin. Hindi naman kami naging duguan. Damdamin lang ang naging sugatan. Hindi ko akalaing makikipag-away ako. Hindi ko rin akalaing may dugong Pacquiao pala ako.

Siyempre napagalitan kami ng aming teacher na si Mrs. de Vera. Pati magulang ko ay pinagalitan ako. Pero mula noon, wala nang gumagago sa akin. Siguro napagtanto nilang pumapalag pala ako kahit na ako ay patpatin. Natuto rin naman akong makisama, umiwas, at lumayo na sa mga away at basag-ulo.

Ito pa ang leksiyon kong natutunan sa Grade 2:

Umiwas sa mga away. Ngunit sa buhay, darating ang sitwasyon na kailangan mong lumaban at ipagtanggol ang iyong sarili.

Siyempre marami pa akong natutunan sa loob ng classroom, tulad ng calculus, biochemistry, at geopolitics. Teka, teka….. hindi yata sa Grade 2 ko natutunan ang mga ‘yon. Ngunit may mahahalagang leksiyon mula sa labas ng classroom na ang naging guro ko ay karanasan.

Oo nga at hindi na ako magaling mag-sipa at wala na ang husay ko sa jolens, pero ang mga aral na napulot ko noong Grade 2 ay bitbit ko pa rin hanggang sa ngayon.

September Morning: Reloaded

1 September 2020

Leave a comment

It is September once again. I would like to re-post an entry I wrote 8 years ago.

**********

The cool air is moving in, heralding that the days of summer are numbered. It is not that cold yet that it is freezing, but just enough to make the mornings cool and crisp. The night temperature falls usually meeting the dew point  (as if I know what I am talking about) and this forms a thin wisp of fog above the ground in the mornings like a floating white blanket. The days are getting shorter too. And the Iowa cornfields are turning into golden-yellow. It is indeed September.

September. There is something about this month that brings about a certain sentimentality. Some kind of nostalgia if you will. Just the number of songs that I know that have September in its title proves this point. From “See You in September” (The Happenings), “September” (Earth, Wind and Fire), “September Morn”  (Neil Diamond),  and “September of my Years” (Frank Sinatra), all from yesteryear, to the more recent songs like “The Late September Dogs” (Melissa Etheridge), “Wake Me Up When September Ends” (Greenday) and “September” (Daughtry). I know you can name a few (or a lot) more songs than these. Perhaps you can sing them all too.

To me though, September ushers a certain kind of sadness. I know September marks the end of summer, but that’s not why I feel this way. You see, I grew up in the Philippines, a tropical country, where we have summer-like days the whole year through, so I don’t associate this month to the gloom of approaching autumn and winter. In fact in the Philippines, September marks the unofficial start of the long joyous Christmas celebration. Christmas songs (especially Jose Marie Chan’s) can be played and Christmas decorations can be displayed as soon as the months ending with “ber” rolls in.

To me this melancholic feeling about September has a deeper personal meaning. Painfully personal.

It was one day in September, twenty-five years ago that my life’s boyhood summer came to an end. That was when my father passed away at a premature age and we were left to carry on. My sheltered and carefree innocent living came to a screeching halt.  And I became a man overnight, burdened with the huge responsibility passed on to me.

hazy morning sun over golden field of corn ready for harvest

Though September morning just like today, also attests that we can rise up to the challenges of life. We, like the sun can continue to ascend and claim our rightful place in the sky. Soon enough the fog of uncertainties and doubts will burn away in the warmth of the day. The golden fields of harvest will be ours for the taking. And our commitment to reach our dreams will be fortified to face even the harshest days of the coming winter.

September morning. Let the cold wind blow.

Nanay, Tatay, Gusto Kong Tinapay

29 April 2020

3 Comments

Noong isang araw ay nag-bake ang aking misis ng home-made pandesal (Filipino bread roll). Siguro isang magandang epekto ng staying-at-home dahil sa COVID-19 pandemic at dahil na rin sa maraming tindahan at establisyimento ang sarado, ay marami tayong sinusubukang gawin sa ating sarili (do-it-yourself) ang mga bagay na dati nating binibili lang o kaya ay ipinapagawa sa iba. Gaya ng paggawa ng tinapay.

Isa pa ay ang pagkukulay o paggugupit ng buhok. Alam kong maraming mga tao ang napipilitang maggupit ng sarili o kaya’y ipagkatiwala sa kanilang nanay, o mga asawa, o anak ang paggupit ng kanilang buhok. Hindi ko po problema ito, dahil matagal nang ako na lamang ang nagtatabas at nag-aahit ng aking buhok.

Alam kong marami pang mga DIY projects tayong sinubukan nitong mga nakaraang linggo o buwan dahil sarado ang mga suki nating negosyo. Pero mahinahong babala lang po na dahil sarado ang mga klinika ng dentista ay huwag sana nating tangkaing bunutin ang ngipin ng ating kapamilya gamit ang pliers, lalo na’t kung hindi tayo dentista.

Balik tayo sa tinapay, naging matagumpay ang eksperimento ng aking maybahay dahil lasang pandesal naman ang kanyang nilutong pandesal. Naging matayog pa nga ang naging proyekto niya dahil maliban sa plain na pandesal, nag-bake din siya ng ube-flavored pandesal.

my wife’s ube pandesal and plain pandesal

Pero pabiro kong sinabi sa aking misis na hindi authentic ang kanyang linutong pandesal. Hindi ito katulad ng mga kinagisnan kong pandesal sa Pilipinas noong ako’y bata. Ang dahilan ay malaman ang pandesal na linuto niya at hindi gaya ng mga pandesal na binibili namin sa panaderya doon sa amin sa Maynila, na kapag kinagat mo ay malutong-lutong ang labas, pero puro hangin sa loob.

Simple lang naman aking panlasa noong ako’y bata. Masaya na ako sa bagong lutong pandesal kahit pa puno ito ng hangin. Hindi pa noon uso ang mga may flavor na pandesal, gaya ng ube-flavored, o pandan-flavored, o malunggay pandesal. Plain pandesal lang ang tipo ko.

Gusto ko rin naman ng pandecoco, monay, kalihim, kababayan at putok. Hindi anghit ang ibig kong sabihin, kundi ‘yung tinapay na putok (star bread). Noong panahon ding iyon ay nauso ang tinapay na nutriban. Sa katunayan nga ay pinamimigay pa ito ng libre sa mga publikong paaralan. Natikman ko rin naman ang nutriban, pero hindi ko ito masyadong gusto.

Naalala ko rin ang laro ng mga bata habang sinasambit nila ang:

Nanay, tatay, gusto kong tinapay,

Ate, kuya, gusto kong kape,

Lahat ng gusto ko ay susundin ninyo,

Ang magkamali ay pipingutin ko.

Isang araw noong kami’y bata pa ay nag-uwi ang aking tatay ng isang mahaba at matigas na tinapay. French bread daw iyon at baguette ang tawag doon sabi ng aming tatay. Binili niya ito sa Buenos Aires. Teka, kung French bread, hindi ba dapat sa Paris at hindi Beunos Aires, Argentina? Eh kasi iyong panaderya ay nasa kalye ng Buenos Aires sa may Santa Mesa Manila, at hindi ito galing sa ibang bansa.

Sabi pa ng aming tatay ay gusto lamang niya kaming ma-expose sa mga ibang klaseng pagkain at para hindi raw kami ignorante. Pero nang amin nang kainin ang baguette – eh tinamaan ng lintik, matigas pa sa bato ang tinapay na iyan. Sabi pa namin ay maigi pang gawin itong palu-palo sa paglalaba. O pakikinabangan din ito bilang sandata at puwedeng ihambalos sa mga kaaway.

Bumili rin ng kakaibang keso ang aking tatay para raw din matikman namin ang foreign cheese. Kumbaga ay para bang social studies namin at ma-experience ang ibang kultura. Subalit nang aming tikman ang keso, hindi lang mabaho, lasang bulok pa ito! At least, sangayon sa aming ignoranteng panlasa. Inisip na lang namin na baka may amag na iyong keso.

Sa madaling salita, hindi namin nagustuhan ang baguette at ang dayuhang keso. Iyon na ang huling pagbili ng aking tatay ng French bread. Siguro sa isip isip niya, hayaan na lang niya kaming maging ignoramus.

Lumipas ang maraming taon, hindi ko inakalang ako pala ay makakabisita sa bansa ng mga croissant at baguette. Ilang buwan pa lang ang nakalipas nang aking matikman ang original na baguette. Sa totoo lang, masarap pala ito, lalung-lalo na at bagong luto mula sa isang local French bakery.

our simple French breakfast (baguette, of course!)

Tumikim rin kami ng mga kakaibang klase ng keso habang kami ay nasa dayuhang bansang iyon. Anak ng tinapay, hindi ko pa rin maintindihan ang lasa. At kahit hindi ko man sila tuluyang naibigan ay masasabi na kahit paano sila’y aking natikman.

Tungkol naman muli sa pagluluto ng aking misis, ang kanya raw next baking project ay pandecoco at siopao.

(*photos taken with an iPhone)

Seriously

4 April 2020

Leave a comment

From out of the blue, I received a greeting recently from a classmate in pre-med and in medical school whom I have not heard from for a long time. In fact I am receiving many thoughts and prayers from friends and family lately knowing that I am a frontliner in this war against COVID-19 especially in the ICU.

I wondered what prompted my classmate, but I was both surprised and touched that she remembered me and also my birthday. After hearing from her, I was reminded of our class party during our senior year in undergrad which was held in their upscale home in the Philippines.

In that party we had a game that was patterned to the old game show “Make Me Laugh.” The idea was that the “contestants” would try not to laugh as “comedians” do their best to make them laugh.

Being one of the jokesters during my college days, I was one of them who would attempt to make people laugh. There were 3 classmates of ours as “contestants,” and there were 3 of us “comedians.” If the first comedian was unable to make the contestant laugh, then the 2nd and the 3rd would give it a try. The contestant who would not crack a smile or laugh wins.

I was the first comedian.

I was a lanky kid in college, weighing 115 lbs in a 5’8” frame body. I look like Fido Dido. My gig was I borrowed an over-sized leather jacket (yes, there were leather jackets in Manila) from one of my burly classmates, and I filled the sleeves and the chest area with socks so I looked muscular. I also borrowed a heavy duty power twister bar from a classmate to show that I am trying to flex my arms. In other words, I am like the Filipino actor “Palito” impersonating Arnold Schwarzenegger.

On the first contestant, after I came out of the room and started walking to the contestant, she already burst into laughter as well as the whole class. I did not have to do much. Needless to say the 2nd and the 3rd jokesters did not even need to come out.

On the second contestant, I saw that she was trying so hard to keep it composed when I came out. But when I walked towards her and came face to face with her, she was red and to the point of bursting. After I tried to flex my muscles by bending the power twister (in which I really struggled), she finally lost it and broke into a laugh. Again the 2nd and the 3rd comedians did not have to do a thing.

On the 3rd contestant, I could sense that I would have difficulty making her laugh. She had this calm demeanor that was unperturbed by my nonsensical act. And while the whole class was already rolling in their bellies laughing, she just looked at me with a half-a-smile like that of Mona Lisa. After a minute of trying, I failed to make her laugh. I was a failure!

By the way, the second and the third jokesters did not succeed as well.

At the conclusion of the game, some classmates got hold of me, dragged me, and dumped me in the swimming pool. I had my full street clothes and shoes on! I was just the first one that was thrown into the pool though as what followed next was a pandemonium with many of the class being shoved into the pool. And we were not even drunk as there was no alcoholic drinks involved.

It was not supposed to be a swimming party. Perhaps they blame it on me, for not able to make that particular classmate laugh, that ended up into a pool-dumping frenzy.

On the side note, I know many of my classmates live in exclusive gated communities and have their own swimming pools. However, I pride myself that we have a bigger pool at our house in Sampaloc Manila, that is the whole street turns into a large swimming pool after a heavy downpour.

I admit, I was goofy when I was young, and perhaps I am still today though I may have mellowed. Maybe I just don’t take myself seriously. However at that time I wonder, were they laughing with me or were they laughing at me? It’s just funny that the kid who they probably would not take seriously before is now seriously taking care of people who are ill and in serious condition.

Life has a weird sense of humor.

(*photo taken a few years back at Petra Jordan)

Pasko Sa Talyer: Isang Pag-Aala-ala

15 December 2019

2 Comments

Pasko na naman, miss ko na naman ang Pilipinas. Pitong taon na pala nang huli kaming mag-Pasko sa atin. Pero kakaiba ang aking karanasan noong huli akong mag-Pasko sa Pilipinas. Gusto ko lang itong alalahanin.

(Ang orihinal an akda ay nalathala Disyembre 2014)

*******

Disyembre 25, araw ng Pasko. Ako ay nakaupo sa isang kahoy na bangko. Sa paligid ko ay grasa, mga lumang gulong, kalas-kalas na makina ng kotse, at kalat-kalat na kasangkapang pang-mekaniko.

Ako ay nasa loob ng talyer.

Ano kamo ang ginagawa ko sa talyer sa mismong araw ng Pasko? Naghihintay! Hindi kay Santa Claus, kundi sa aming sasakyan na nasira. Ito ang aking kwento…..

Matapos ang maraming taon na lumagi sa Amerika, at matapos maranasan ang maraming “White Christmas,” kami ng aming pamilya ay umuwi upang mag-Pasko sa Pilipinas. Mula sa Maynila ay umarkila kami ng van upang dumalaw sa aming mga kamag-anak sa Ilocos Norte at Ilocos Sur.

IMG_1644

Pagkatapos naming mag-celebrate ng bisperas ng Pasko at makipag-Noche Buena sa Vigan, kami ay dapat magbibyaheng pabalik sa Maynila upang doon naman magdiwang ng araw ng Pasko kasama ng mga kamag-anak at kaibigan sa Metro Manila.

Ngunit napurnada ang aming plano. Nasira ang aming arkiladong sasakyan. May tumutulo sa ilalim ng makina. May butas daw sa karburador ng aming van.

Ginalugad namin ang buong Vigan upang humanap ng bukas na talyer, ngunit lahat ng aming puntahan ay sarado. Sino nga bang kumag ang gustong magtrabaho ng Pasko?

Naalala ko tuloy si Jose at si Maria na malapit nang manganak, noong kauna-unahang Pasko, sila ay naghahanap ng silid na matutuluyan doon sa bayan ng Bethlehem, ngunit wala silang nakita kundi isang kuwadra. Mapalad nga kami mayroon kaming tinulugan at talyer lang ang aming kailangan.

Matapos naming puntahan ang apat o limang service station at talyer, ay nakatagpo rin kami ng isang lugar na pumayag na kami ay pagsilbihan.

Sumalubong sa amin sa pinto ng talyer ay isang babaeng may kargang bata. Sabi niya ay may binili lang sa palengke ang kanyang mister, na siyang mekaniko doon sa naturang talyer.

Hindi nagtagal ay dumating na ang isang mamang nakamotorsiklo. Siya ay may bitbit na kalahating isda na lapu-lapu at iba pang rekado. Siya ang aming hinihintay na mekaniko. Pagkatapos niyang iabot ang mga pinamili sa kanyang maybahay, kami ay kanyang malugod na hinarap at inasikaso.

Hindi rin nagtagal ay sinumulan na niyang buting-tingin ang aming sirang sasakyan. Walang makikitang bahid ng pagkabugnot si manong. Sa katunayan ganado at pasipol-sipol pa ito sa paggawa, kahit amin siyang binulabog sa araw ng Pasko.

Lumipas ang isa…..dalawa…..tatlo……apat na oras……patuloy pa rin sa mano-manong pagkukumpuni ang aming mekaniko. Hindi pa rin tapos ang aming sasakyan. Hindi “White Christmas” kundi “Wait Christmas” ang nangyari sa amin.

Aaminin ko, ako ay nayamot sa kakahintay. Hindi lang siguro yamot kundi galit pa ang sumagi sa aking isip. Bakit ba nabutas ang hinayupak na karburador? Hindi ko kailangan ito! Hindi ako naglakabay ng malayo, lumipad ng eroplano, tumawid ng dagat upang mag-Pasko lamang sa talyer!

Ngunit may leksiyon yatang nais ipahatid sa akin ang Diyos sa Paskong ito.

Sa aking paghihintay, ay wala akong ibang libangan kundi magmasid sa loob ng talyer. Sa isang sulok ng talyer ay isang maliit na silid na mahigit lamang sa isang dipa ang luwag. Dito marahil nakatira ang pamilya ng aming mekaniko. Sila ay may dalawang anak. Tunay na masikip at halos kasya lang silang apat matulog doon.

Ang nakatatandang batang babae, ay marahil apat o limang taong gulang. Madusing ang kanyang kasuotan, ngunit masaya itong naglalaro sa loob ng talyer, sa gitna ng lupa at grasa. Matahimik itong gumigiling-giling sa sariling niyang tugtog at himig. Siya ay kontento sa maliit niyang mundo. Alam kaya niyang Pasko ngayon? Meron kaya siyang pamaskong natanggap?

Ang bunso naman ay halos sanggol pa lang, ay natutulog sa nakalatag na banig sa munting silid. Si Santa Claus at mga lumilipad na reindeers kaya ang kanyang panaginip? O baka naman lumilipad na ipis? Ano naman rin kaya ang napamaskuhan nito?

Habang nagtratrabaho si mister sa aming van, ay nagluluto naman si misis sa kabilang sulok ng talyer. Marahil ang kalahating lapu-lapung binili sa palengke ang kanilang pagsasalu-saluhan sa Paskong ito. Meron din naman silang konting buko salad na nasa maliit na tupperware at may isang pitchel na iced-tea rin silang handa.

Inalok pa nga ako ng buko salad at iced tea ni misis, ngunit nahiya naman ako’t akin itong tinanggihan.

Kahit kakaunti, sila ay maligaya at handa pa nilang ibahagi ang kaunting meron sila. Ako kaya? Maligaya ba ako ngayong Pasko? Hindi! Naiimbiyerna at nagmumukmok ako dahil sa nadiskaril ang aming mga plano. Sino kaya sa amin ang may tunay na ispirito ng Pasko?

Hindi kalaunan ay nagising na ang bunsong bata. Maya-maya pa ay malikot na itong pagapang-gapang sa sulok ng talyer. Nang aking tanungin kung ilang buwan o taon na ang kanilang bunsong babae, ay napapahiyang sinabi ng aming mekaniko, na lalaki at hindi babae ang kanilang bunsong anak. Nakadamit babae lamang daw ito, dahil wala silang mapasuot na damit kundi mga pinaglakihan ng kanyang ate.

Parang biglang winalis ang aking pagkayamot. Wala akong dapat ireklamo.

Hindi na nagtagal at natapos na ring kumpunihin ang aming sasakyan. Sa wakas makakabiyahe na rin kaming pabalik sa Maynila. Sa wakas matutuloy na rin ang aming selebrasyon ng Pasko!

Ngunit mas mahalaga sa lahat, ay mayroong kakaibang damdamin ang umusbong sa aking puso. May kakaibang pananaw ang nabuo sa aking isipan. Matapos sumahin ng mekaniko kung magkano ang aming babayaran, ay may bago nang ispirito ng Pasko ang naghahari sa aking katauhan.

Pinasobrahan ko ang bayad na aking inabot, sabay sambit ng “Salamat at Maligayang Pasko sa inyong pamilya.”

Abot-tenga ang ngiti ni manong, sabay bati rin ng “Merry Christmas sir! May pambili na nang bagong damit si bunso.”

Mula sa sabsaban, isinilang ang ating Manunubos. Mula sa talyer, ako’y pina-alalahanan ng tamang diwa ng Pasko.

IMG_1688

(*photos taken in Vigan, Christmas 2012)

Isang Gabi sa Quezon Avenue

2 December 2019

Leave a comment

Malamig ang simoy ng hangin at magpapasko noon, mahigit dalampu’t limang taon na ang nakalipas. Namamayagpag ang mga kanta ni Jose Marie Chan mula sa kanyang album na “Christmas In Our Hearts.” Bago at hindi pa gasgas ang mga kantang ito noon. Pero alam kong kahit na hanggang ngayon, hindi pa rin kumukupas ang mga awit na ito dahil pinapatugtog pa rin sila kapag buwan na ng “Ber.”

Kakatapos ko pa lang ng medical internship at wala pa akong matinong pinagkakakitaan. Ang matalik ko namang kaibigan noo’y may maganda at matatag nang trabaho sa PAL (Philippine Air Lines). Maaring sabihin na ako ay sa PAL din noon – PALamunin. Isang gabi, niyaya niya ako at ang aking nobya (ngayo’y asawa na) na samahan siya sa kanyang pakay.

Kami ba’y mamamasko? O baka magka-karoling? Magkakaraoke kaya? Pupunta sa Boom na Boom sa CCP Complex (meron pa kaya nito ngayon)? O kaya’y hahaluglugin ang Metro Manila para hanapin ang kanyang nawawalang ninong?

Hindi po, ang sagot sa lahat ng ito. May kakaibang trip sa Pasko ang aking kaibigan. Kami raw ay magpapamudmud ng munting “aginaldo” sa mga taong nangangailangan.

Aking sinilip ang loob ng kanyang kotse at sa likod na upuan nito ay naroon ang maraming supot (plastic bag ang ibig kong sabihin at hindi ibang ‘supot’ na nasa isip mo). Laman ng mga supot ay ilang gatang bigas at mga de lata. Dahil daw nakatanggap siya ng Christmas bonus kaya ipinambili raw niya ito ng bigas at mga de latang pagkain para ipamahagi sa iba. Feeling Santa Claus lang. Napabilib ako sa kanya.

Kami ay nag-drive sa kahabaan ng Quezon Avenue at doon kami naghanap ng mga kaluluwang mabibiyayaan.

Quezon Avenue (photo from here)

Nag-park kami sa isang tahimik na parte ng kalye. Naghintay kami ng mga dadaan. Hindi nagtagal ay may isang batang paslit na dumaan. May bitbit pa yata itong cell – hindi cellphone kundi cellophane. Ano kaya ang nasa cellophane? Rugby kaya? Singhot boy pa yata siya. Subalit wala naman kaming pinipiling pamaskuhan.

Tinawag namin ang bata. Lumapit naman ito, dahil hindi naman kami mga mukhang pulis. Tinanong namin kung saan siya nakatira. Tumuro siya sa isang dako, pero baka sa ilalim lang ng tulay ito natutulog. Inabutan namin siya ng aming pamasko. Natuwa at nagpasalamat naman siya at dali-dali nang umalis.

Maya-maya pa ay dinumog na ang aming sasakyan ng mga batang palaboy. Siguro nagtawag ng kanyang katropa ang unang batang aming binigyan. Mga madudungis na mga palad ang nakalahad at naghihintay sa aming bintana. Buti na lamang at marami kaming nakasupot na ipamimigay. Matapos naming abutan silang lahat, mabilis na kaming tumakas at baka isang baranggay pa ang dumating.

Nag-drive na muli kami at sa ibang lugar naman kami nag-parking. May mga paisa-isang bata o matanda kaming nakita, ilan ay naghahalungkat ng basura. Inabutan din namin sila ng aming aginaldo.

Sa isang bahagi ng Quezon Avenue kung saan kami nag-park, ay dalawang dalagita ang lumapit sa aming sasakyan. Mukha lang silang mga teenager. Kusa silang lumapit sa aming kotse kahit hindi namin sila tinawag.

Hindi ko alam kung anong gusto nila. Siguro nakita nilang dalawa kaming lalaki na nakaupo sa harapan ng kotse. Mga kalapati kaya sila? Siguro napansin din nila ang aking girlfriend na nakaupo sa likuran ng kotse. Pinagkamalan ba nilang siya’y kalapati na aming na-pick-up? Kawawang girlfriend.

Paglapit nila sa aming sasakyan ay nagpakilala naman sila. Sila raw ay si Salbe at si Lable. Siguro Salve at Lovely ang pangalan nila, pero ang pagkakabigkas nila ay Salbe at Lable.

Hindi namin alam kung anong kwento ng buhay nila ngunit hindi na namin masyadong inusisa pa. Ano kaya ang dahilan kung bakit sila gumagala-gala sa kalsada kahit gabi na? Ano kaya ang nagtulak sa kanila para pasukin ang buhay na iyon?

Kung anumang ligaya ang inaakala nilang aming hinahanap ng gabing iyon ay hindi po ganoon ang aming balak. Sabi lang namin sa kanila na kami ay nagbibigay ng mga pamasko at ito ang nagdudulot sa amin ng ligaya. Inabutan na lang namin sila ng aming naka plastic bag na aginaldo at binati sila ng Maligayang Pasko. Tinanggap naman nila ito, at kami’y umalis na.

Iba-iba ang ating estado sa buhay. Iba-iba ang ating kalagayan sa Paskong ito. Habang ang iba sa atin ay maginhawang pahiwa-hiwa lang ng keso de bola, ang ilan nama’y nahihiwa sa mahigpit nilang pagkapit sa mga patalim. Maaring ang ilan sa atin ay palunok-lunok lang ng cherry at ubas, habang ang iba nama’y pilit na linulunok ang mapait na katotohanang sa kanila’y gumagapos.

Lumibot-libot pa kami hanggang sa maubos nang tuluyan ang aming mga pamasko. Kahit naubos na ang aming mga munting aginaldo, hindi naman naubos ang galak sa aming mga puso. At kahit mahabang panahon na ang lumipas, ito’y nagdudulot pa rin ng saya kapag aking naaalala.

Napihit ba namin ang gulong ng palad ng aming mga napamaskuhan upang ito’y magbago? Marahil hindi. Kung mayroon mang nagbago ito ay ang aming pakay at pananaw sa buhay.

Ilang mga tao pa kaya ang nag-uukay-ukay sa mga basura ngayon? Ilang mga bata pa kaya ang namamaluktot habang natutulog sa ilalim ng tulay. Ilang mga Salve and Lovely pa kaya ang gumagala-gala sa gabi?

Sana wala na.

********

(*Salamat Al at kami’y iyong isinama.)

Thoughts From An Old Couch

25 November 2019

4 Comments

Where do old couch go?

Few days ago, my son and I carried out our old couch to the end of our driveway for waste management to pick-up. Would it be recycled into a new form or would it rest in a land fill? I don’t know. This is not the first time though, that I have dealt with a couch on a curb.

About two and a half decades ago, I came to United States on a training visa to start my medical residency. I had one suitcase in hand which was all my belongings plus a few dollars in my wallet. Leaving our home in the Philippines, I arrived in Morristown, New Jersey and stayed with another Filipino medical resident whom I just met. I crashed at his apartment for I have no place of my own.

One day we saw a couch left at the street curb to be picked up by the garbage collector. Seeing that the couch still has some life left on it, I thought it could be of use to me. My friend and I scooped up the sofa before the garbage truck could pick it up. Of course we inspected it first and it passed our visual and smell test.

A month later after I received my first paycheck, I was able to move to my own apartment. My friend and I transported the couch from his residence to mine which was 1 kilometer away. No, we did not load it on a truck for we had no truck. We carried it through that distance. Even though it was not that big, it seemed that it got heavier and heavier as we went further along. Especially considering that we were two scrawny and muscularly-challenged guys.

Good thing was, midway, somebody saw us struggling with our load. She flagged us down and asked how far we were going. We were actually already sitting (and panting) on the couch taking a break at the side of the road. The lady lent us a furniture dolley so we can roll the sofa instead of lifting it, and she said to just bring it back when we’re done. That was nice of her. That was one of my first impression of that place – that people were nice and trustful of their neighbors.

The lady even asked if it was some kind of a special “oriental” couch that we were transporting. Perhaps she was wondering if it was that valuable that we would go through all that trouble. If only she knew that we just picked it up from the street curb.

Several months later, my wife got her visa and came to America to join me. We used that salvaged couch for a couple of years. When we moved to New York, we did not bring it along anymore. We left it at a street curb for the garbage collector or perhaps somebody else to pick up. Did it find another owner? I don’t know.

We moved several more times since then and in fact, we had 10 different address changes until we finally moved to our current address. It seemed like we were in a witness-protection program that we kept on moving, roughly every year. However, we are living in our present home for 14 years now and counting.

Regarding this couch that my son and I just placed at the curb, we bought it when we were still in Florida after we moved out of California. We got it on a clearance sale. We really did not care about its blue color, but my wife thought she could make a cover for it. Her family’s business when they were growing up in Pampanga was making drapes and seat covers. After she made a phone call to her brother and asked for some tips, she sewed a white fabric cover for our couch. It turned out pretty good actually.

We hauled this sofa along when we eventually moved here in Iowa. We have sat on it, lounged on it, spilled food on it, my kids barfed on it and I spent many lazy days sleeping (and drooling) on it. Over the years of use the covers that my wife made got torn and for a long time now we were just tossing a white blanket over it. It has seen better days and now it is time for it to have another life apart from us.

As we placed our couch at the curb, I sat there for a few moments, reminisced, and watched as the season (and our life’s season) turns. There are so many things to be thankful for. Including old couches.

Happy Thanksgiving everyone!

(*photos taken with an iPhone)